KIRILO SAVIĆ (1870-1957)

U istoriji naših velikana malo je ljudi koji su imali tako dug i buran život, pun dramatičnih zbivanja i neočekivanih obrta. Jedan od takvih je bio i Kirilo Savić čiji je život bio ispunjen neprekidnim radom i stvaralaštvom, a stigao je da učestvuje u tri rata koji su presudno uticali na sudbinu Srbije.

Rođen je 26.(13) januara 1870. godine u Ivanjici, srez moravički, gde je završio osnovnu školu. Prvih šest razreda gimnazije završio je u Užicu, a preostala dva u Beogradu. Tehnički fakultet građevinskog smera završio je u Beogradu 1892. godine.

Po završetku fakulteta, a prema uobičajenoj praksi Ministarstva građevine Srbije, upućen je na dalje usavršavanje na Visoku tehničku školu u Berlin koju je sa odličnim uspehom završio 1896. godine. Po povratku u Beograd upućen je od istog Ministarstva na praktične radove u Rusiju gde se bavio projektovanjem i građenjem velikih železničkih pruga i objekata.

Na ovim poslovima proveo je punih 10 godina posle čega se vraća u zemlju na mesto profesora na Tehničkom fakultetu, a zatim na mesto načelnika Uprave za građenje železnica.

Ponovo odlazi na rad u Rusiju 1912. godine i iste godine se vraća da bi kao rezervni oficir učestvovao u Balkanskim ratovima 1912. i 1913. godine.

Završetkom ovih ratova opet se našao u Rusiji na izgradnji železničke pruge na Kavkazu, ali već iduće 1914. godine dolazi u Srbiju zbog rata sa Austrougarskom gde učestvuje kao inženjeriski kapetan.

Njegovo ogromno iskustvo građevisnkog stručnjaka bilo je veoma dragoceno srpskoj vojsci u toku I svetskog rata. Još jednom,1916. godine, a po odobrenju Vrhovne komande srpske vojske odlazi u Rusiju na izgradnju železničke pruge na rusko-turskoj granici. Tu ga zatiče Oktobarska revolucija 1917. godine iz čijeg haosa se nije mogao izvući sve do 1922. godine. Te godine se vratio u svoju zemlju, sada Jugoslaviju, gde dobija mesto na Tehničkom fakultetu kao šef katedre za železnice i puteve. Na ovoj katedri pružio je svoj najveći doprinos, posebno u oblasti metoda savremenog projektovanja i građenja železničkih pruga i puteva. Kao profesor je sa ove katedre izveo veliki broj poznatih stručnjaka veoma cenjenih i danas u zemlji i van nje. Na ovom poslu ostaje sve do izbijanje II svetskog rata 1941. godine.

Svojim ukupnim delovanjem i načinom mišljenja odlučujuće je uticao na sistem razvoja naših železnica između dva rata, pri čemu je sva svoja iskustva i naučna znanja stavio u službu svoje zemlje. Presudno je uticao na formiranje lika građevinskog inženjera beogradskog Univerziteta prenoseći na svoje studente svoje bogato iskustvo projektanta, graditelja i naučnika. Time je formirao školu građevinskih stručnjaka koja je postala rasadnik vrsnih inženjera od kojih su mnogi danas poznata imena i van naše zemlje.

Kirilo Savić se nije aktivno bavio politikom mada je pripadao zemljoradničkoj stranci i kao ugledan naučnik bio član glavnog odbora ove stranke. Shvatao je težak položaj našeg seljaka i u svakoj prilici se borio pošteno da se popravi stanje ovog najšireg sloja naroda.

Kao čovek, Kirilo Savić je bio omiljen i cenjen među studentima kao i svima sa kojima je radio i sarađivao.

Po svojoj prirodi skroman i čestit, visokih moralnih osobina, objektivan i požrtvovan, ali spreman da drugome pomogne svojom pedagoškom mudrošću. Ispoljavao je posebno veliku ljubav prema istini i slobodi, što je naročito izražavao u borbi za autonomiju Univerziteta, za čiji se ugled neprekidno zalagao. Jedan je od profesora Univerziteta koji je za svoja predavanja imao napisane udžbenike koji i danas – 50 godina od izdavanja važe kao neprevaziđeni, što je prava retkost u tehničkim naukama.

Doprinos Kirila Savića naučnom razvoju železnica i železničke tehnike je ogroman o čemu svedoče mnogobrojna naučna i društvena priznanja koja traju i danas među njegovim sledbenicima i delima koja je za sobom ostavio. Radio je ovaj velikan nauke i mislilac, humanista i patriota do svog poslednjeg daha, svoje 85. godine – umro je 27. aprila 1957. godine u Beogradu.

U znak priznanja ovom velikanu naše nauke nekadašnji Železnički institut promenio je svoje ime 1969. godine u Naučno-istraživački Institut "KIRILO SAVIĆ".